MILOSAO

Vegimi

14:10 - 21.10.18 Gazeta Shqiptare
GSH APP Download on Apple Store Get it on Google Play

Shpesh nënvlerësojmë pushtetin e një kontakti, të një buzëqeshjeje, të një fjale të mirë, të një veshi të kujdesshëm, të një përgëzimi të sinqertë, apo të vëmendjes më të vogël; të gjitha kanë pushtetin e ndryshimit të jetës.
Leo Buscaglia




Kapakët e syve, si të ishin mbartës të dy copa tullash, më rëndonin duke mos më lejuar orientimin. Me sforcim nën qerpikë, arrita të vjedh vetëm bardhësinë e vendit ku ndodhesha. Ndoshta ishte edhe perde, që nuk më linte të shihja më larg. Nuk kishte asgjë të përbashkët me parajsën, por as me ferrin jo. Më gëzonte fakti që nuk ndieja dhimbje.
“Më qoftë dheu i lehtë!” Por këtu s’kishte as dhé… Cili është kthyer nga e përtejmja të na shpjegonte dekorin… Nga Dantja më vinte ndër mend vetëm “Purgatori”, por vendi ku ndodhesha s’kishte asnjë rresht që t’i përshtatej.

Nga kangjellat qerpikë munda të këqyrja vetëm bardhësi. Po i kërkoja ndihmë kujtesës për të kuptuar ç’po më ndodhte, pse vegjetoja në këtë shtrat pa asnjë arsye. Thitha fort oksigjenin e përzier me erëra barnash, që më ndihmoi t’i bija në të se isha në një mjedis spitalor. Duart dhe këmbët sforcoheshin të gjenin lirinë, por ishte e lodhshme. Gjithsesi i falesha trupit që reagonte, edhe pse me vështirësi. Ngrita lehtë dorën e majtë që, fatkeqësisht, s’mund të shkonte larg, penguar nga diçka, të cilën ende nuk e perceptoja dot. Çdo sekondë më dukej një betejë, për të kuptuar ku ndodhesha dhe pse isha aty. Dora e djathtë përparoi më guximshëm drejt pikëmerakut tim. Shtypa me aq forcë, sa për të verifikuar nëse “burrëria” ime ishte funksionale. Domethënë e ndjeu dhimbjen, reagoi nga prekja, më pas varej nga të tjera kushte. Mora frymë i lehtësuar.
Amen! Gjallë dhe burrë. Kaq më duhej për momentin, ndaj pulita sytë duke falënderuar Zotin, edhe pse në kishë hyja vetëm kur kisha vapë, Zoti më ndjeftë! Veshëve më oshtinte një si simfoni gjinkallash dhe veten e shihja në makinë. Mora frymë i lehtësuar dhe kërkoja në ekranin pa shumë ngjyrë para syve të mbyllur, të kuptoja kilometrat e fundit që më kishin sjellë në këtë ambient. Si në vegim më erdhi në mendje ardhja në këtë qytet, i cili kishte më shumë pulëbardha se njerëz.
Po me çfarë misioni…? Udhëtoja për diku. Diell, gjinkalla, Morikone, si në filmat Ëestern, në rrugë pa rrugë e pa tabela. Shkoja kuturu, si i thonë plakat e vjetra. Dilnin njerëzit si ketra dhe kur i pyesje për drejtimin apo largësinë, ishin të prerë njësoj: “Ja, ec përpara, hiç mos u lodh majtas-djathtas. Ja, as dy-tre, shumë-shumë pesë kilometra, nuk je larg”.

Qeshja me vete për zerot e harruara të “kilometrave” të tyre. I gëzohesha peizazhit qetësues, ndjekur nga kori i gjinkallave, që duhej të më kishin marrë për dirigjent, tek nuk më ndaheshin.
Më bëhej një muzikë e njohur, që dukej se më rrëmbente e më çonte diku, por nuk e kuptoja ku. Fushë, pastaj një tjetër fushë, një pyll dhe pastaj përsëri një pyll. M’u krijua përshtypja se rruga më çonte majtas dhe mora kthesën majtas. Isha futur në një udhë qorre, por s’kisha zgjidhje. Duhej të gjeja një hapësirë të ktheja makinën.
Një moment m’u bë se pashë një hije, që u zhduk sërish. Shëmbëllimi ishte si trupi i një gruaje me një gërshet, por mund të ishte vegim. Tani, jo se do ishte keq të ndeshesha me ndonjë shtojzovalle në këtë vend aventurier, por ky do të ishte luks.

Nga larg dallova fundin e pyllit, jo më shumë se njëzet metra. Apo thuaj edhe metrave të mia ua harrova zerot prapa. Kësaj here vërtet syri kapi një trup me trajta femërore, i cili fluturoi në krahun tjetër të shtegut, në fund të tangallës.

“Ç’ishte kjo zanë në mes të pyllit, kur pas pak do të bjerë mbrëmja…?”

Kori i gjinkallave sa vinte e rrallohej. Tashmë orkestrimin e kishte marrë kënga e bulkthit, duke më hedhur në skutat e fëmijërisë sime të largët. Nga dritarja e hapur e makinës vërshoi një vlagë nxehtësie, përzier me fëshfërimën e dobët të gjetheve, që më shumë i shihja se i ndieja.
Kjo vashë në pyll po më çorientonte. A thua ishte Amazonë e pyjeve? Motive popullore më vinin në mendje nga këngët, me të cilat përkundesha mbrëmjeve nga zëri i tim eti, derisa u bëra burrë, siç thuhej në atë kohë që përkonte me mbarimin e shërbimit ushtarak.

Kur më shkoje rrugës tutje,
gërshetat hedhur mbi supe,
buzë lule më këpute,
bishti i jelekut me rrupe.

Nuk kisha vënë gram alkooli në buzë, kisha lënë mënjanë dhe kafenë me konjak, hapja e ditës në këtë vend. Beharit kishte shumë aksidente rrugore, për shkak të shkeljeve të rregullores, ndaj mundohesha të isha sa më aç në timon. Truri dhe trupi ishin esëll, veç lodhjes dhe vapës. Po i afrohesha fundit të shtegut dhe u gjenda përballë një gardhi me shkurre. Ndalova makinën dhe dola. Çdo më gjejë, femër është? Unë i humbur jam këtu, vetëm në fitofsha. Mendime të mbrapshta.
U drejtova për nga gardhi, ku syri më kapi një parullë të shkruar me rrëshirë: “Ndalohet hyrja në pyll! Rrezik!” Në rregull, por nga vjen rreziku. Ngadalësova hapat; shtyva degët e shkurreve; kalova një metër, dy… pesë, dhe shtanga. Hapat u bënë më të vegjël dhe më dyshues. Ajo që kisha para syve më bëri të hezitoj për një moment. Përpara shtrihej një shesh me një, dy, tri, katër… shtatë pemë të gdhendura. Sytë shkuan te trungu i parë. Pashë buzët e holla të një femre, skalitur në detaje, deri edhe plasjet, punuar po aq mjeshtërisht. Vështrimi rrëshqiti drejt trungut të dytë, gdhendur një sy profil, që pasohej nga një lot, i cili kullonte si në një rrëke drejtuar nga trungu i tretë, ku ishin gdhendur dy duar të bashkuara, thua gati për një tango. U rrotullova me kujdes nga pema e katërt. Dallohej një vesh, i cili nga forma dukej si i një mashkulli. Trungu i pestë, me dy zemra të bashkuara e të harkuara, më dha një dridhje të lehtë në trup. Sa shumë dashuri paska në këtë copëz vend…

Gjendesha në një ekspozitë në natyrë. Përse nuk kishte asnjë tabelë ku të lejoheshin vizitorët, por “Rrezik kalimi!”? Qarkohesha rreth vetes si të më ishte përcaktuar këndi i kundrimit. Trungu i gjashtë ishte një libër me dy faqe të hapura. U mata të afrohesha për të parë se çfarë ishte shkruar, por një fëshfërimë e shkaktuar pas meje më bëri të hezitoj. Dikush po më ndiqte në veprimet e mia. Ndoshta ajo…

Rrotullimi 360 gradë më gjeti sërish në pikën e referimit, pa dalluar asnjë hije. Shikimi u ngulit te trungjet e bashkuara. Bëra t’u afrohem dhe sërish u largova, duke u përpjekur të gjeja pozicionin e duhur. Ishte një kabinë e vogël. Në portën e saj dy statuja, ku vajza strukej në kraharorin e djalit. Mbi kabinë ishte gdhendur një copëz druri në formë rrufeje. Në momentin që u zhvendosa për të gjetur pozicionin e duhur, rrezja e diellit këputej pikërisht mbi rrufe. E çuditshme! Të jepte përshtypjen sikur ajo rrëkëllehej pikërisht mbi dy trupat e bashkuar. Dashuri dhe histori… Pa dyshim, s’ka dashuri pa histori, por cila ishte kjo këtu… Gdhendje kaq të bukura të mos ishin të soditura prej të gjithëve…

Iu afrova secilës nga afër, duke ndier dëshirën e prekjes, më saktë të përkëdheljes. Një ndjesi e ëmbël, e cila të rrëmbente dhe të bënte të kërkoje njerëzoren në këto trungje pa jetë, por me shumë emocion. Kishte diçka familjare në këto gdhendje. Më erdhi ndër mend pagurja që im atë kishte gdhendur para se të largohesha “në dheun e huaj” dhe kujtimi i fundit prej tij.

Vepër e mrekullueshme… Cila dorë duhej t’i kishte bërë? Cili ishte mesazhi? Seria e pyetjeve u ndërpre nga një krismë hapash. Tani isha i sigurt, që dikush ndodhej pas meje. Këmbët e gozhduara u kishin dhënë liri vetëm syve. Përballë ishte hija njerëzore me trajtat e vërteta të një vajze rreth të tridhjetave, me flokët si korb i zi, që i puqeshin ngjyrës së syve, me vështrim më tepër kureshtar-inatçor se të trembur. Flokët e thurura në një gërshet “Shote” i binin mbi kraharorin, që i gufonte lehtë. Veshur kishte një fustan deri në fund të këmbëve, gri në jeshile, nuk arrija të bëja dallimin, edhe pse qëndronte pak metra larg meje.
Ndihesha si në përrallë. Ishim vetëm ne të dy apo përreth përgjoheshim nga Orët e Mujit, shtojzovallet? Zgjata dorën për të parë edhe reagimin e saj, por nuk u luhat as dhe një milimetër. Kurrgjë nuk ishte e vërtetë, ndryshe do të kishte kundërvepruar. Buzët e saj pëshpëritën:
– Askush nuk duhet të vijë këtu!
– Përse?
Pyetja ime ishte po aq e shpejtë, sa prisja dhe përgjigjen. Po dialogoja me një njeri apo me një qenie me trajta njerëzore? Vështrimet tona u ndeshën në një duel aspak kërcënues.
– Vetëm unë kam të drejtë. Unë jam shpirti i tij. Nuk arrita ta mbroja në jetë…
Duke qenë se ende nuk bëja dot dallimin midis reales dhe ireales, përparova drejt statujës libër me hapa të vegjël. Nuk e di pse, por doja të gjeja një tjetër informacion. Hodha sytë në mbishkrimin e gdhendur: “Shpesh nënvlerësojmë pushtetin e një kontakti, të një buzëqeshjeje, të një fjale të mirë, të një veshi të kujdesshëm, të një përgëzimi të sinqertë, apo të vëmendjes më të vogël; të gjitha kanë pushtetin e ndryshimit të jetës”.
Ktheva kokën me kujdes, duke pritur shpjegimin e një fantazme për rrethanat.

– Nuk duhej të dilte atë pasdite. Ishte ditëlindja jonë dhe duhej ta festonim së bashku. Sa e vështirë është të kuptosh ikjet e njerëzve, të cilët ti i mendon pjesë të pandashme të jetës tënde. Kujton se ke të drejtën dhe pushtetin deri në fund mbi ta… Kupton se ti nuk i përket askujt sa i përket vetes në radhë të parë dhe dashuria dhe liria fillon po aty…
U mblodh kruspull rreth vetes, me vështrimin e përhumbur, ndoshta në atë natë. Ngriti kokën nga qielli, pastaj iu avit kabinës së çiftit duke u shtrënguar pas “rrufesë”.
– Pasdite që nuk do ta harroj kurrë, me një nxehtësi përvëluese, e më pas një shi me vetëtima, bubullima, rrufe të njëpasnjëshme. Makth i tmerrshëm më zinte frymën. Ka net, që ti e kupton se do të mbeten në jetën tënde, dhe unë e ndieja, por nuk kisha forcë ta ndaloja.
Vështrimi i bridhte nga njëra statujë në tjetrën, vetëm tek unë jo, sikur nuk ekzistoja.
– Trupat i zbuloi të nesërmen një rojtar plak, që kishte parë rënien e zjarrit në mbrëmje. Mund edhe të mos i kishim gjetur kurrë. Thonë se ajo ishte nata më e tmerrshme që ka njohur ky qytet në jetën e tij. Liqeni pranë doli nga shtrati dhe përmbyti si i tërbuar gjithë zonat përreth.
Timbri vajtues dhe me korda drithëruese më bëri ta shihja me keqardhje, pa pasur forcë ta qetësoja. U ul në gjunjë përballë kabinës si virgjëreshat në kishë, me lutjet e tyre të së dielës. Gishtat e hollë e thurnin e shthurnin mekanikisht gërshetin e zi.

I dashuri e kishte tradhtuar me dikë tjetër, gjithçka ndodh në jetë. Ditën e ditëlindjes kishte ardhur në pyll për shëtitje dhe rrufeja i kishte vrarë të dy. Natyrisht ishte një tragjedi humbja e dy të rinjve, por përse shpirti i saj vajtonte ende, përse ajo duhej të ndihej fajtore?
– Askush nuk duhet të vijë këtu, nuk ka të drejtë. Do të jepja jetën të ishte gjallë, por ai…

U ula në gjunjë përballë saj dhe pashë sytë e mbufatur nga lotët. M’u duk aq e brishtë, aq e pambrojtur, sa do të doja ta merrja në kraharor, por i druhesha reagimit të saj. Nuk ishte shtojzovalle si nëpër libra, por ishte portret i plagosur dhembshurie dhe besnikërie. Brenga i kishte zënë vend në shpirt. Keqardhja ime s’mund t’i ringjallte ata të dy dhe t’i kthente dashurinë, që kishte humbur. Pylli po më dukej si një skenë: statujat, fëshfërima e gjetheve nga era, ajo e vetme me brengën e saj.
– Nuk po e dënoni veten rëndë? Jeta nuk mbaron këtu! As dashuria nuk shteron kështu, derisa shpirti është gjallë. Ju duhet të gjeni forcën ta doni jetën. E shkuara nuk duhet të bëhet varreza e së ardhmes suaj.

Nuk di nga më doli kjo filozofi, por doja patjetër që të më shihte në sy, të kapërdinte lotët, të buzëqeshte dhe t’i premtonte vetes se do të përpiqej të jetonte jetën e saj.
– Njerëzit thoshin se isha e çmendur, isha një fantazmë që…
Zëri i këputur si shpirti i saj më bëri t’i afrohesha më pranë. Nuk i frikësohej aspak përballësisë me mua. I zgjata dorën. Vështrimi i saj m’u duk më i ngrohtë, sikur përshkoi gjithë qenien time dhe më dha guxim, ose ashtu m’u duk mua.

– Nuk di se çfarë thonë njerëzit, nuk di se si janë fantazmat apo shtojzovallet, por ju jeni e gjallë dhe nuk duhet t’ia mohoni vetes këtë të drejtë, ndoshta dhe për hir të dashurisë. Njerëzit nuk e ndiejnë dhimbjen sa ju. Ata ndoshta ju kanë harruar. U jepni të drejtën që ata t’ju vrasin? Njeriu ka gjithmonë një dashuri e cila e rrit, por jo që e vret. Nëse është kjo e dyta, do të thotë se nuk është ajo që dëshiron… Më vjen vërtet keq për çfarë ju ka ndodhur, por do të ndieja më shumë keqardhje nëse do t’ju të ndodhë diçka. Ju keni të drejtën jo vetëm të jetoni, por dhe të shijoni jetën tuaj…

Vështrimi i saj m’u duk si ai tuneli i errët, ku ti këmbëngul të gjesh dritëzën e zbehtë, që të tërheq për të të çliruar nga makthi. Çuditërisht dukej sikur e kërkoja unë dritën e shpëtimit, jo ajo. I preka paksa fundin e gërshetit, pa kërkuar të përfitoja nga afërsia, por një ndjenjë e brendshme njerëzore, më shtynte t’i shtrëngoja duart, si për të bërë atë këmbim energjish, që dy trupa kanë nevojë t’ia transmetojnë dikujt që duan t’i gjenden pranë. Ndjeva një çlirim, një si goditje të brendshme, si aparaturat e elektroshokut, që u bëjnë njerëzve për t’i risjellë në jetë, shoqëruar nga një nxehtësi, që më mbyste kraharorin. Statujat po rrotulloheshin rreth meje dhe më pas gjithçka m’u bë krejt e bardhë.
Hapa sytë dhe gjëja e parë që ndesha ishte buzëqeshja e një fytyre femërore me flokë të zinj, lidhur gërshet, që i binin në krahun e majtë. Nga afërsia, dora u përkëdhel prej tij. Këtë shkëlqim e kisha ndeshur më parë!
– Ju… Ku jam?…
Buzëqeshja e shoqëruar me një frymëmarrje të gjatë nuk më ndihmoi shumë në ato momente.
– Jeni në spitalin e qytetit. Ju sollën disa udhëtarë, që ju gjetën të alivanosur pranë makinës suaj. Tani nuk ka asgjë për t’u shqetësuar. Pësuat një aksident, duke u përplasur me një nga pemët më të vjetra të qytetit. Muajt e verës ndodhin këto aksidente nga ju të huajt…
Edhe pse fjalët e saj ishin kritikuese, gjë që nuk i besoja, se isha gjithmonë i kujdesshëm në makinë, ngazëllimi dhe buzëqeshja e sinqertë më ngrohte.
– Po ju? Si jeni këtu… Statujat… Ju nuk po qani më…
I preka gërshetin, ishte i vërtetë. Kërkoja elemente, që të më siguronin se isha gjallë. Po unë edhe pak më parë isha i gjallë…
– Jam mjeke, quhem Dona… Ju kam ndjekur këto dyzet e tetë orë, sepse ju humbët vetëdijen. Do të vij t’ju shoh pak më vonë, por tani qetësohuni. Infermieret do të kujdesen për ju, për çdo shqetësim, por ju siguroj se gjithçka kaloi. Jeni në dhomën e reanimacionit. Tani keni nevojë të flini, të pushoni.
Buzëqeshja dhe vështrimi i saj, kërkonin heshtjen dhe mossforcimin tim.
– Po statujat…

Ajo ishte pranë meje! Mbylla sytë, duhej të flija, isha mes të gjallëve.
Shtojzovallja u largua me hapa të lehtë, por do të kthehej. Si nëpër gjumë ndjeva derën që u hap dhe dy bluza të bardha që rrëshqitën nëpër dhomë.
– E pe doktoreshën, që sapo doli? – u dëgjua zëri i hollë dhe i ulët i njërës prej bluzave të bardha.
– Po, e pashë. Sa flokë të bukur që ka shtriga! – psherëtiu zëri i dytë.
– Eh, e shkreta thuaj! Ka një histori të dhimbshme. Ditën e 25-vjetorit të ditëlindjes i vdiq vëllai binjak. I gjori, kishte shkuar në pyll me të dashurën dhe atje qoftë, i zuri rrufeja të dy, ditë për diell, si i thonë. Ka vuajtur korbë zeza. Për ca kohë thoshin se i iku truri. Ka qenë yll, peri është pak t’i thuash. E ëmbël është dhe tani shtojzovallja. Një vit rresht zhdukej me ditë e javë të tëra. Çfarë nuk thoshin njerëzit, por asgjë nuk kishin parë me sy. Nuk i dha njeri dorën ta ndihmonte korbën, se edhe prindërit i kishin lënë jetimë.
Zëri i hollë mori pak frymë. Më ndërruan çarçafët me një shpejtësi, që nuk e kuptova sa zgjati: një minutë apo një orë. Prisja me padurim vazhdimin e bisedës për shtojzovallen.
– Shkollën për doktoreshë e ka mbaruar me të gjitha dhjeta. Kanë qenë familje me biografi të keqe, që nuk shihej mirë nga shteti atë kohë, por se për çfarë arsyeje nuk e di. Të ngjethet mishi kur kujton jetën e saj, që nuk ia uroj as hasmit. Në internim nuk i çuan, po jetën ua bënë të vështirë. Erdhi demokracia, të paktën i dhanë të drejtën të vazhdonte shkollën. Iu deshën rreth dy vjet ta pranonin në spital, se kishin frikë mos çmendej prapë dhe, në çmenduri e sipër, kushedi ç’bënte.
Infermierja që fliste m’u afrua të më shihte për temperaturë, thjesht me dorë. Mirë që nuk e bën me gjuhë, si gjyshja ime dikur… Pse m’u kujtua tani… Sa nuk e tradhtova veten, por u përmbajta. Prisja t’i dëgjoja, kur flisnin për të.
– Po më të çmendur se janë bërë njerëzit sot, nuk besoj se do t’i bënte, vetëm t’i sillte në vete. Është tridhjetë vjeçe, sa i festoi para dy muajsh, beqare shtojzovallja, që pastë një fat të bardhë do Zoti!
Të dy zërat vinin vërdallë krevatit.

– Një ndër mjeket më të mira që kemi. Me zemrën e artë dhe duart flori. Nuk merr kurrë një kokërr leku, shpesh edhe nga xhepi paguan për ilaçet e të varfërve. Thonë se dhe drurin e gdhend si i ati, që ishte artist, ndaj dhe nuk e degdisën atëherë. Me të dëgjuar e kam. Thonë se ka bërë ca gdhendje të bukura, po asnjë nuk e di si dhe ku janë.
Po dëgjoja dhe nuk arrija të përgjigjesha. Do të më besonte kush që i kisha parë? Me sytë mbyllur prisja vazhdimin e thashethemeve të infermiereve, që e njohin tjetrin më thellë se vetja.

– Ky i shkreti ka dy ditë i vilanosur. E shpëtoi doktoresha, i ndenji te koka. Po ja, i është larë çehrja, se na trembi. Është dhe jabanxhi i shkreti, djalë i ri, tridhjetë e pesë vjeç, refugjat. Ka ardhur të bëjë varret e prindërve, pas njëzet vitesh kurbet. E njohu një nga ata që e sollën. Jetëgjati nuk bëhet jetëshkurtër. Jetim dhe ky i shkreti, njeri pa njeri. Eh, hajde se hallet e të gjallëve nuk kanë të sosur, hë grua? Zoti nuk e shpëtoi kot.
U larguan duke tërhequr derën, kurse unë “jetëgjati” po merrja frymë i lehtësuar. Nuk doja t’i hapja sytë. Kisha nevojë për gjumë. Ajo ishte pranë meje dhe isha i sigurt që do të kujdesej për gjithçka, zana e statujave, e cila kishte marrë trupin, ndoshta dhe fatin tim në dorë.
Shtojzovallja nuk ishte më një vegim, nuk ishte më një rrëfenjë, dhe unë isha i gjallë.

Marsej 2016


Shfaq Komentet (0)

Shkruaj nje koment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

* *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.