Ç’funksion ka një pallat i vjetër, i dërrmuar dhe i lyer me bojëra?
Po një lopatë e një kazmë, a janë sërish lopatë, kazmë nëse ngjyrosen? Mashtrimi me ngjyrat ka qenë temë e ekspozitës që Galeria “Kalo” u ka çelur tetë artistëve shqiptarë në Milano në kuadër të “Affordable Art Fair Milan” në janar. Mbrëmë në galeria “Kalo” në Tiranë ekspozita është çelur për publikun shqiptar dhe mund të vizitohet deri më 16 mars. Në tekstin shoqërues të ekspozitës, Kalo tregon se pse ka përzgjedhur këta tetë artiatë dhe ç’domethënie kanë punët e tyre.
EKSPOZITA
Arti shqiptar ka qenë tejet i izoluar në të kaluarën dhe pas ’90-ës shumë artistë janë përpjekur të kenë njohje ndërkombëtare. Ishte atëherë që koleksionistët e parë të artit dhe galeritë e artit filluan të tregonin pasionin dhe ambicien e tyre për t’u përfshirë thellë dhe thellë në çështjet e artit. Po ashtu, prania e artistëve shqiptarë dhe veprave të tyre artistike në aktivitete rajonale apo ndërkombëtare ka pasur një ndikim të mirë në njohjen e artit tonë përtej kufijve dhe pjesëmarrja në panaire të artit ndërkombëtar është bërë tashmë një ambicie për të gjithë.
Galeria “Kalo” thotë se është krenare që është përpjekur të marrë rol udhëheqës në një drejtim të tillë. Për të, të dhënat tregojnë se ka qenë në gjendje të marrë pjesë në disa aktivitete ndërkombëtare duke shfaqur artin shqiptar, kryesisht piktura dhe skulptura. Së fundmi, Galeria “Kalo” ka mundur të çojë një ekspozitë me artistë shqiptarë në Milano. “Ne ndjekim trendet dhe mendojmë për mediat, lëndët dhe ngjyrat që tërheqin vëmendjen tek dashnorët e artit, koleksionistët dhe galeritë në mbarë botën dhe kuptojnë se peizazhet janë ende në modë, me kusht që ato të përfaqësojnë stil të ri, larg nga peizazhet klasike, kështu që ne përfshimë, të vendosur në seksionin e Mesdheut, artistin shqiptar, Eros Dibrën, i cili sjell peizazhet e Shkodrës në një stil mjaft interesant dhe bashkëkohor. E njëjta gjë vlen edhe për Ornela Gjocin, e cila shfaq vajzat e reja duke qëndruar ulur ose duke qëndruar pranë peizazhit intensiv urban”, shkruan në tekstin shoqërues të ekspozitës Galeria “Kalo”.
Një aspekt tjetër që ata kanë vërejtur gjatë 4 vjetëve të aktiviteteve të artit në Shqipëri dhe jashtë ka qenë shumëllojshmëria e mediumeve që njerëzit i pëlqejnë gjithnjë e më shumë. “Kështu që ne vendosëm të përfshijmë në veprat artistike shqiptare për vizitorët e Panairit të artit në Milano, jo vetëm pikturat tradicionale në vaj dhe akrilik, por edhe fotografi, video dhe instalacione. Pikturat në vaj nga Eljan Tanini që kemi zgjedhur janë një frymëzim nga Miro. Mund të vërejmë se ai përdor ngjyra që janë tipike për Mesdheun. Ne jemi të bombarduar nga imazhet fotografike nga mëngjesi, kur zgjoheni, deri në natën, kur shkojmë të flemë. Imazhe nga interneti, ’email’-i, ‘WhatsApp’-i, ‘Instagram’-i dhe të tjera. Këto dhe mjete të tjera nuk ndalojnë së kapuri momente të jetës që na rrethon”, shënon Galeria “Kalo” në tekstin e vet. Nga ana tjetër, fotografitë e Emira Zenelajt shprehin kaosin e peizazhit urban shqiptar dhe ritmin e njerëzve që përpiqen të jetojnë në rrethanat e një energjie të jashtëzakonshme që aktiviteti i ndërtimit jep. Fotoja “Shpallja” tregon se si ngjyrat mund të na mashtrojnë dhe të na bëjnë të përqendrohemi në ngjyrat e jo në ndërtimet e shëmtuara e të shtrembëruara. Mashtrimi me ngjyra, si një mashtrim, është eksperimentuar me sukses nga kryeministri shqiptar, kur ai ishte kryetar i bashkisë së Tiranës. “Përmes një përpjekjeje të madhe ai shndërroi ndërtesat, të shtrembëruara nga zgjerimet e shëmtuara të dyshemeve, verandave, ballkoneve dhe shumë ndryshimeve të tjera në forma të gjalla, gjë që e bëri kryeqytetin mjaft unik në Ballkan dhe ndoshta më të gjerë”, vëren teksti.
Pastaj video nga Aurora Kalemi e realizuar në ujërat e Mesdheut tregon urat që i ndërtojnë të rinjtë, por që gjithashtu mund të jenë shumë të pambrojtura dhe nga përafrimi, njerëzit mund të shkojnë në ndarje si një fakt i jetës. Videoja e Yllka Gjolleshës nga ana tjetër tregon karaktere që i përkasin miliona vjetëve më parë. Ajo na tregon përmes lodrave plastike dinozaurët në origjinën e jetës, si në përralla. Gjollesha mendon se imazhi i këtyre krijesave perceptohet nga njerëzit si gjigant, i madh në përmasa, por tani që ata nuk ekzistojnë më, ne me instrumentet tona mund të vendosim për dimensionet e tyre. Pra, artisti krijon një cikël jetësor, që lidh të kaluarën me të tashmen. Gjollesha gjithashtu evokon të kaluarën për të thënë se pavdekësia nuk ekziston, ndaj cikli vazhdon e vazhdon dhe ne jemi pjesë e atij cikli. Së fundi, një pjesë interesante e artit bashkëkohor në ditët e sotme është instalacioni. Galeria “Kalo” ka zgjedhur të çojë në Milano veprat e Teo Napolonit, një artist që i cilëson prej simboleve të së kaluarës sonë të gjalla dhe që mund të përdoren edhe në të ardhmen. Por ai mendon se ato kanë nevojë për rikonceptualizim. Pra, ai hedh motivet shqiptare mbi to – që janë shumëngjyrëshe si pjesë e familjes mesdhetare – por ato janë të dallueshme dhe kanë individualitetin e tyre. Pra, në saj të kësaj ngjyrosjeje, lopata, karrota, drapri dhe në saj të fuqisë së ngjyrave, duken të rivitalizuara dhe më mirë se sa në të kaluarën, kur ato përdoreshin si mjete nga punëtorët e keqpaguar. Duket se kjo simbolizon zhvillimin e ëndërruar ekonomik që doli të jetë dështim. Në vend të metaleve dhe drurit të rëndë, imponues, gri dhe i ftohtë, artisti i shndërroi ato në objekte të ngrohta dhe miqësore. Me fjalë të tjera, artisti beson se ne nuk duhet të harrojmë ose të frikësohemi. Ata duhet të na kujtojnë të kaluarën dhe me ngjyrosjen e tyre, ne mund ta shohim të ardhmen me më shumë optimizëm. Ai e përdor këtë teknikë për të hequr funksionin e vërtetë që kanë duke dashur të simbolizojë dogmën që u është dhënë atyre objekteve. Për të gjitha arsyet e mësipërme, “Kalo” besoi se pavijoni shqiptar dhe veprat e zgjedhura të artit do ta tërhiqnin vëmendjen e mijëra njerëzve në Milano.
Më herët, Kalo ka ekspozuar artin shqiptar në Strasburg. “Legjenda e një kështjelle” titullohej ekspozita që çoi në Strasburg disa artistë shkodranë, të brezave të ndryshëm. Atëherë u prezantua legjenda e Rozafës, madje qyteti, dhe më pas secili artist dhe veprat e tij. Ishte viti 2017 dhe përgjatë një muaji veprat e artistëve shqiptarë u shfaqën në sallat e ekspozimit të Këshillit të Evropës.
Ekspozita përmbante vepra nga artistë si Kol Idromeno, Danish Jukniu, Edi Hila, Sytki Brahimi, Merita Selimi, Fatvardh Kalvari, Pjerin Kolnikaj, Sadik Spahija, Joni Kraja, Adnan Kastrati, Lec Shkreli, Andi Hila, Vladimir Jani, Artan Draçini, Sidi Kanani dhe Eros Dibra. Punimet e kësaj ekspozite janë pjesë e koleksionit të madh të koleksionit privat të GALERIA KALO. Përzgjedhja e tyre e veçantë nën titullin “Legjenda e një kështjelle” është frymëzuar nga ideja se artistët që e kanë origjinën nga qytete e kështjella të rrethuara me mister dhe legjendë, e reflektojnë frymën e legjendave në artin e tyre. Galeria Kalo ndodhet pranë Sheshit Nënë Tereza dhe hyrjes se parkut të Liqenit Tiranë. Në këtë galeri ju mund të gjeni vepra arti nga artistë të rinj shqiptarë që duan të promovohen. Galeria Kalo kontribuon në njohjen e Shqipërisë përmes bukurisë së jetës virtuale, jetës reale, peisazheve, portreteve dhe kompozimeve të ndryshme. Çdo muaj hapet një ekspozitë me koleksione të ndryshme arti të artistëve shqiptarë dhe ndërkombëtarë. Galeria ka mbështetur gjithashtu artistë të rinj dhe artistë me aftësi të kufizuar apo me sindromën doën. Thonë “Bëji gjërat që doni para se të jetë tepër vonë”, kështu shprehej në themelimin e galerisë Kalo themeluesi i saj Përparim Kalo.
Ai tregoi atëherë se për disa vite, familja e tij ka menduar nëse mundet të bëjë diçka për të mbështetur vlerat artistike, të cilat kontribuojnë ndjeshëm në kulturën dhe trashëgiminë e një vendi. Shtonte se dy dekadat e fundit nuk kanë qenë të lehtë për ne në Shqipëri. Pasioni dhe forca në atë që profesionistët dhe të tjerët kanë bërë janë aq të nevojshme për të mbijetuar stuhitë dhe turbulencën! “Prania e artit, mund të sjellë paqe ose mund të shqetësojë, por cilido qoftë efekti i saj, ajo mund të bëjë gjithçka që ndikon me forcën për t’i bërë ballë stuhive, turbullirave dhe mbush me shpirt shpirtin me optimizëm. Për këtë arsye, kam arritur të krijoj një lidhje mes profesionit ligjor, kam pasur privilegjin dhe kënaqësinë të praktikoj, dhe profesionin e admiruar të artit aq shumë!”, pati thënë Kalo. Tregonte se qindra vepra arti të varura në muret e zyrave tona na kanë ndriçuar dhe lartësuar nga mëngjesi deri vonë [ndonjëherë në natë] me idetë që shprehin përmes formave, ngjyrave dhe teksteve.