Voltiza Duro – Numri i viktimave të trafikimit gjatë 2017-ës ka pësuar një rritje krahasuar me 2016, përkatësisht me 44 raste të reja, e kjo vetëm një prej qendrave psiko-sociale në Vlorë. Aktualisht në qendrën ‘Vatra’ trajtohen 123 viktima apo viktima të mundshme të trafikimit, nga të cilët 76 raste janë adulte, ndërsa 37 raste janë fëmijët e viktimave. Sakaq 42 viktima përfituese të programit të rehabilitimit dhe 28 fëmijë të tyre janë të mbartura nga viti 2016, të cilat kanë qenë përgjatë tri fazave të programit.
Llojet e shfrytëzimit
Nga 44 raste të asistuara, 89% (39 raste) e tyre janë shfrytëzuar brenda vendit, në Shqipëri, (kryesisht në qytete si: Tirana, Vlora, Elbasani, Durrësi, Berati, Shkodra, etj.); 2% e tyre janë shfrytëzuar jashtë vendit (në vende të tilla si: Itali, Greqi, Gjermani, Maqedoni) dhe 9% janë shfrytëzuar brenda dhe jashtë vendit. Kryesisht viktimat kanë qenë objekt i shfrytëzimit seksual, shfrytëzimit për lypje, punë të detyruar, kryerjen e veprave penale (vjedhje, shpërndarje droge etj.), dhe i më shumë se një lloj shfrytëzimi. Konkretisht, 59% e rasteve janë përdorur për shfrytëzim seksual, 21% janë shfrytëzuar për lypje; 3% për kryerjen e veprave penale (vjedhje, shpërndarje droge). Në 17 % të rasteve viktimat kanë vuajtur më tepër se një lloj shfrytëzimi. “Gjatë viteve të fundit, rekrutimi nëpërmjet rrjeteve sociale, veçanërisht i vajzave të mitura, është rritur ndjeshëm në 11% të rasteve (13 – 18 vjeç). Megjithatë, shumica e vajzave dhe grave janë rekrutuar nëpërmjet premtimeve false për martesë/martesës (20%); të dashurit / bashkëjetuesit / bashkëshortit (18%); premtimeve false për punë (4%), premtimeve për ushqim dhe mbrojtje (25%); shfrytëzimit të situatës vulnerabël (raste me probleme të shëndetit mendor e fizik)14% e tyre”,-nënvizohet në studim. Rreth 7% e rasteve deklarojnë se janë shfrytëzuar nga vetë anëtarët e familjes, raste që kryesisht përdoren dhe shfrytëzohen për lypje
Gjinia dhe mosha e viktimave
Nga 44 raste të asistuara për herë të parë gjatë vitit, 73% janë vajza dhe gra dhe 27% janë djem, kryesisht minorenë. Krahasuar me dy vitet e fundit, është rritur numri i djemve viktima apo viktima të mbetura në tentativë të trafikimit, kjo edhe falë identifikimit dhe punës së Skuadrave të Terrenit në Vlorë dhe njësitë administrative të saj. Kjo ndikon drejtpërsëdrejti në të gjitha variablat që janë analizuar edhe në vijim. Përqindjen më të madhe të rasteve e zë grupmosha nën 14 vjeç (36.2%); 31,8% grup mosha 14- 18 vjeç; 16% grup mosha 19- 25 vjeç; 7% grupmosha 26-30 vjeç dhe 9% grupmosha mbi 30 vjeç. “34% e rasteve të asistuara gjatë vitit 2017 vijnë nga zonat rurale dhe 66% e tyre nga zonat urbane. Rastet vijnë nga rrethe të ndryshme të Shqipërisë, kryesisht nga Berati, Tirana, Vlora, Elbasani, Shkodra etj. Duhet përmendur se krahasuar me dy vitet e fundit, është rritur numri i rasteve VeT/VmT nga qyteti i Vlorës falë identifikimit dhe punës së Skuadrave të Terrenit në Vlorë dhe njësitë administrative të saj. Ashtu siç edhe përshkruhet në grafikun përkatës, 78% e rasteve të asistuara janë beqare, 11% të divorcuara dhe 11% e tyre janë të martuara, disa prej të cilave janë asistuar nga avokatja e qendrës për zgjidhjen e martesës ose kanë shkëputur marrëdhëniet nga bashkëshorti prej kohësh”,-thuhet në studim. Në raport theksohet se rreth 42% e rasteve që trajtohen në qendër janë duke frekuentuar shkollën, 12% janë me arsim 8 vjeçar, 11% janë me arsim 9 vjeçar, 7% e tyre kanë arsimin e mesëm, 2% e tyre janë në moshë parashkollore. Ndërkohë 21% kanë braktisur shkollën, dhe madje 5% e tyre nuk e kanë frekuentuar asnjëherë shkollën. Pas ofrimit të shërbimeve nga qendra, 4 raste (11%) kanë rifilluar shkollën.
Identifikimi i viktimave
Identifikimi i viktimave/viktimave të mundshme të trafikimit, është realizuar duke u bazuar në PSV. Kështu gjatë 2017, janë referuar për shërbime tek “Vatra” për herë të parë 44 viktima/viktima të mundshme të trafikimit, të cilat janë identifikuar dhe është njoftuar AP. Policia mbetet referuesi kryesor për shërbime (41% e rasteve); Skuadra e terrenit (36% e rasteve) dhe 23% e rasteve janë referuar nga QKPVT dhe ofrues lokalë dhe kombëtarë shërbimesh.
Trajtimi rehabilitues
Në kuadër të misionit të saj, “parandalimin e trafikimit të qenieve njerëzore dhe dhunës në shoqëri, mbrojtjen dhe përfshirjen sociale të viktimave të këtyre fenomeneve nëpërmjet programeve të informimit, edukimit, advokimit dhe shërbimeve sociale rezidenciale dhe komunitare”, ‘Vatra’ ka realizuar një numër të konsiderueshëm aktivitetesh dhe shërbimesh, të cilat kanë kontribuuar në: ndërgjegjësimin e opinionit publik për rrezikun që paraqesin fenomenet e trafikimit njerëzor, dhunës në familje dhe problemet e tjera që ato gjenerojnë; përmirësimin e statusit social të një numri të konsiderueshëm viktimash të trafikimit dhe dhunës në familje; fuqizimin e kapaciteteve të punonjësve të strukturave shtetërore dhe OJF-ve lidhur me identifikimin dhe ndihmën për viktimat e trafikimit njerëzor dhe dhunës. Përfitueset e akomoduara në strehëz kanë marrë shërbimet bazë, si ushqim, veshje, shërbime të higjienës, shërbime shëndetësore, psikologjike, ligjore, arsimore, socio-edukative, argëtuese, ndërmjetësim me familjen, ndërmjetësim për formim profesional, ndërmjetësim për punësim, mbështetjen me dokumente identifikimi. Të gjitha këto shërbime janë realizuar në bashkëpunim me institucione publike dhe jo publike, si dhe me një shkallë të lartë sigurie: siguri 24 orë e ofruar nga shërbimi policor privat, shoqërim me punonjëse sociale dhe staf tjetër profesional. Në apartamente gjysmë të pavarura (apartamente me qira të mbështetur nga programi) apartamentet me qira, të paguara nga programi i Vatrës, ofrohen për rastet vet/vmt nga 6-12 muaj (në varësi të nevojave). Nga ky shërbim kanë përfituar 7 përfituese dhe 7 fëmijët e tyre në fazën e dytë të programit. Duhet theksuar se rastet kanë marrë fillimisht shërbime në strehëz në fazën e parë të programit dhe më pas, vlerësuar nga grupi multidisiplinar, kanë kaluar në fazën e jetesës gjysmë të pavarur. Dy përfituese dhe katër fëmijët e tyre, që u mbështetën me apartamente me qira nga programi i ‘Vatrës’, gjatë 2017, u përfshinë në skemën e banesave sociale në Bashkinë Vlorë.
