Nga Erina Çoku
FRAGMENT I
Diell i vonë në stinë
asnjë fjalë si do të rrijë.
Asgjë në qiell
shpend, re, sy a duar,
trupi mban dritë, lëshon hije,
gjithsej në rregull.
Asnjë rrëfim atje.
Si ngashërej mesnate
mërmërimat e fëmijëve në gjumë.
dorën në dorë të atit e nënës.
plasaritjen e kockës që vazhdon.
Asgjë në qiell, asnjë ndodhi.
SEGMENTE JETE PA NUMËR
Pres të dielën të mblidhet në prehrin e Zotit
që të them: mbaroi dhe kjo vijë jete,
e minus në kalendar të shënoj orët e ikura
me pengje, pa pengje, sidoqofshin.
Mangut llogaritë, ditët, netët, koha, jeta
mangut përqafimet, puthjet, ledhat, fati, dëshirat.
Kur ëndërruam na u tha se gabimi janë ëndrrat
kur dashuruam na u tha se dashuria nuk ekziston
kur ecëm shpejt na u shpjegua pse u rrëzuam
kur ecëm ngadalë na u sqarua pse mbërritëm vonë.
Si e qëndisëm jetën me duar të pamësuara, kështu?
Lëkura na dhemb prej penjve që prej saj i shkulëm.
Pres të dielën t’i ndërmendem Zotit
e të më pyesë, pse numërimin e harroj çdo të hënë.
KËNGË
E kam një këngë në lukth,
një këngë në mish, në asht
që çmendet brenda kafke
që s’ndihet tutje, jashtë.
E imja jo nuk është
(e jotja jo se jo),
më sillet nëpër gjak,
këndo më thotë, këndo.
E kam një këngë në mend
një këngë që më ka
që frymën krejt ma merr
që zemrën po ma ha.
E imja vallë të jetë?
E jotja ndoshta pak?
Një notë shumë e ulët,
një notë shumë e lartë.
E kam një këngë në buzë,
një këngë në palcë, në venë
që pulsin shpesh ma humb
që tingujt rrallë m’i gjen.
KLIMË E BUTË
Pse hesht? më thotë.
Pse flet aq shumë? i them.
Habitem, pse fjalët e mia nuk ia çajnë heshtjen.
Habitet, pse heshtja e tij nuk m’i gjen fjalët.
Sesi flet, më thotë.
Sesi heshtesh, i them.
Dhe fjalët e tij pezullohen në të miat.
GJALLË
Vetmia sillet rreth si një hijenë.
Kë do të hajë të parin, mua apo ty?
Dëshira, ky shpend i rrezikshëm
mishin e kujt do të shqyejë më mirë?
Cilit prej nesh do t’i gjakoset goja
kur dashurinë ta dëshmojë?
Jemi pre e mbijetesës apo të flijuarit e frikës?
Mos më thuaj.
Ne jemi gjallë, ende gjallë.
Akoma nuk e dimë kush do të kafshojë, kë.
Kush do të ushqejë, kë.
Dhe kujt do t’i ndihet zëri në këtë shkreti të mallkuar.
Rrethi është i ngushtë, por ne jemi gjallë.
Ende gjallë, ende të ngrohtë.
THANË E PATHANË
du me t’ba landë
(fjalë e za)
prej fyti tingujt gatiten
(gojën çel)
heshtja del e para.
sh-sh, asgja.
du’ me t’dashtë
pse sa herë unë qesh
ftyrës tande bie dritë
(sa andje me t’pa)
pse sa herë ti qesh
ftyra ime t’ngrin
(me andje me t’pa).
sh-sh, kurrgja.
du’ me t’emnu
diçka t’andshme
e mu kujtu nji thanë
(e kuqe thanë)
si kurr’ s’e kam thanë.
du’ pranej t’du.
SHNA VAKU
Hân moj, ti faqedrit
du me t’hânger regj’ m’krip.
Du me t’hanger vak pa vak
du me t’hanger un ty sak.
Bashk me ujn e par’ me t’pi
m’driten tande tuj u ngi’.
Me dur t’mija me t’kputë n’mgjes
pêm e amel me m’bâ fresk.
Mandej n’dreke me t’fergue
me do voj ty me t’percllue.
N’darke leht, pa u trazue
me do uj ty mir me t’vlue.
Hân moj, ti faqebardhë
banu bukë për pshesh me dhallë.
Du nder gishta me t’therrmue
grim mas grime me t’ngjerue.
Du me t’ba moj me pak hîth’
me t’gatue me shum’ drîth.
Rrumbullake moj si petull
veç t’ha syt, e veç t’ha vetull.
Krejt kadal e me pirun
sikur din se baj un’.
Her e atht e pak e ftoft
her e plot e shum e ngroft.
Hân moj, ti rrumbullake
du me t’pas tamel n’kafe.
Du me t’pas mjalt n’çaj
lug t’amel, lug t’bardh.
Se m’at qiell ti m’je mjaltue
e m’at qiell ti m’je njelmue.
Hân moj, ti faqedrite
merre vesht du me t’gatitë.
Pse e zonja kam qellue
gjâna t’mira me gatue.
Hân moj, ti rrumbullake
her e verdh, her bardhake.
N’buzen time ke m’u tretë
n’emen t’ûnit e t’etit t’shenjt.
Pse kot qiella na ka krijue?
Un per ty, e ti per mue.
MUZGUT QË VJEN, MUZGUT QË SHKON
Drita fijet i vari ndërtesave
hijet i mbledh, hijet i shton
filli i majtë turret kah e errëta
filli i djathtë ngjyrat ndërron.
Dhe mbylli të qeta ti kutitë
se nata zërin kund s’ta gjen
dhe vëri zemrës bukur pritë
muzgut që vjen, muzgut që vjen.
Drita fijet i mblodhi terr
e nata zgjati një hap a dy
ka dalë mbrëmja pa asnjë petk
ka dalë mbrëmja dhjetë herë pa ty.
Dora mbi dorë kinse s’qëndron
ninëza në ninëz kinse s’shikon
buza mbi buzë kinse s’kujton
muzgut që shkon, muzgut që shkon.
Kështu qetë përhitjen mbjell
e në shpinë të natës frymën çon
kështu qetë natën sjell
muzgut që vjen, muzgut që shkon.
Dhe sytë uli, asgjë s’ndijon
dhe sytë ngriji, asgjë s’pushton
dhe muzgu sjell, dhe muzgu çon
dhe muzgu vjen, dhe muzgu shkon.
RRUZARE
PLOT ME AVE
Ave, gjumit tand Shnâ Menje!
Bjer n’shesh pingul prej kreje,
knaqu pemve si janë tu nejtë
lenma kafken pushim nji herë.
Ave, gjumit tand Shnâ Zemer!
Fli krahanorit si fmija n’prehen
futi durt per fresk mes brinjve
me mbrritë flladin e menjes’ ngrime.
Ave, gjumit tand Shnâ Trup!
Uli temperaturat butë
pa i bâ zemres s’fjetun vapë
lene t’shtriqet gjân e gjatë.
Ave, gjumit tand Shnâ Fryma
e padukshmja, po ma e vyemja,
flej se kam me t’knu’ ninull’
me mend zemre mrena n’trup.
Fleni bre ju pa u tanu’
Shif sa ândshem jam tu knu’!
Ave, avja t’marrtë ty, bre!
Ave, ave… Uhhh! Çka ke?
Ç’ave, ç’ave, he Shnâ Muza?
Shif tân bota u mbush me rruza
shifi gishtat m’u bânë gjak!
Flladi i muzgut moj t’perlaft!
Ave knoj e ave hesht,
kurrgja imja s’din me fjetë.
A sak pra, ‘ikshu po bâni?
Zhurm e kâng s’po i prani?
Mirë pra, mirë! Knoni, knoni!
Ju pushimit mos ja thoni!
Mu per vete, si m’ka plas buza,
do m’zejë gjumi dikur, mbi rruza.
EJA
Eja,
i qetë
si fije bari mbi ujë.
Eja,
i paqtë
si aht deti në guaskë.
Eja,
ngadalë
si frymë e ngrohtë në qafë.
Eja,
përmallshëm
si fjalë e harruar në erë.
Eja,
i largët
si orë muzgu.
Eja,
i afërt
si muzë shiu.
Eja,
i heshtur
si fillesa e botës.
Eja,
i lehtë
si dritë në ag.
Eja,
i lirë,
si shpirti.
SHI SHTRIGE
Kur dashuria na zë fill,
lemza na nget po ç’t’i zëmë besë
ajo është krejt si një shtrigë,
shtriga e bukur mbi një fshesë.
Përflasin retë me sytë nga ne,
unë nuk jam ti, ti unë nuk je,
vija u bë rrjedhë e shkoi rrëke
uji që nuk kam, uji që nuk ke.
Kur dashuria trutë na nxeh
flatra na dalin mbi kurriz,
mbaje moj, mbaje mirë në fre
dragoin me luspa majë çatisë.
O ruaji retë e mos i ha,
o në ujë rënsh për atë zjarr,
o mblidhi retë e mos e nga
frymën e nxehtë për të gjallë.
Kur trupit valë na shkruhen retë,
ti bëhesh unë, unë ndoshta ti
dhe kockash natën në të thertë
dije se shtriga do të sjellë shi.
FJETJA E FJALËVE
Kur ai fle, unë bares zbathur stinën e majit.
Ai përhiret në perandorinë e gjumit
dhe unë i numëroj qerpikët gjersa këputem
(të dua, s’të dua, të dua, s’të dua),
pa mbërritur lëfytin e ninëzës së tij.
Aty kroi i lotit nuk ka derdhur shpirt ende.
Fjalët e vështira thuhen ose shumë herët, ose shumë vonë.
Kur ai është zgjuar, unë fle.
Qerpikët e mi nuk numërohen ndonjëherë,
gjumin e marr në krahë
dhe qepallat më bëhen flatra të shenjta dylli,
hëna nuk m’i shkrin e dielli nuk m’i tret.
Gishtat e tij numërojnë diçka tjetër.
Fjalët e mia janë të gjata për veshët e tij të shkurtër.
Këtu në natën time çfarë shoh unë në ditën e tij?
Atje në natën e tij, i sati qerpik i ditës sime ka mbetur?
Kur unë nuk fle dhe ai është zgjuar
jeta ngre velat, zgjidh fijet dhe secili sheh
a një varkë të ngadaltë në ujë a një balonë të menduar në ajër.
Fjalë fryjnë kah shkon era, po rrënjët e tyre dhembin në fyt ende.
O sy i tij i ujit, i dritës, i qelqit e i shpirtit të pastër
kur të theu nata e kur të plasi dita?
Eja të të numëroj therjet e mishit,
gishtat e mi do të lëmohen vijave të shpirtit tënd
që dhembin sa herë ndërrojnë motet.
Fjalë e mia nuk besohen sa janë të gjalla
po grahmat e tyre do ta përndjekin njeriun në të gjitha jetët.
O dorë e tij e ethshme që mbledh dëshirën e trupit
dhe e këput me aht si liri të re,
kur t’i dogji zjarri të gjitha venat?
Kur dega e kurmit tënd nuk pati më limfë për të dhënë?
Eja tek unë, si rrënja për ujë
të mësosh udhë të reja që shërohen me vlagë të vjetër.
Fjalët flenë, fjalët zgjohen dhe njeriu vërtitet tejzave të trupit.
Kur unë fle i ndiej plagët e zgjimit si kore të buta gati për t’u çarë
kurse atij i merret fryma gjithnjë në një orë të mbrapshtë
qerpikët e mi të gjatë e shpojnë në venë të qafës
dhe kraharori i bëhet i kuq me rrjedha të ftohta
aq sa këmishët kanë nisur ta mohojnë,
aq sa shtrojat e shtratit duan t’i largohen.
Fjalët e kanë lënë lakuriq dhe unë i çoj ëndrrën e zhveshur.
Asgjë nuk përkon, unë zgjohem që të flejë ai.
Fjalët brejnë si tenja të vogla trarët e heshtjes.
Kur nuk flemë, por zgjimi është aq i largët
kujtesa e fjetjes së madhe ruan dritën mbi dhe.
Në sytë e mbyllur ne shohim vijat e fatit asnjëherë njësoj,
në sytë e hapur ne shkruajmë ligjet e reja të shpirtit.
Zgjuar jemi, mbaje mend këtë.
Fjalët që s’thuhen rrinë brenda fjalëve që thuhen.